Data delen: tijd voor nieuwe regels

gepubliceerd op 11 December

Nieuws

Data delen: tijd voor nieuwe regels

Data maken ons leven beter. Al eeuwenlang zetten we data op een kaart om onze weg over oceanen te vinden. Tegenwoordig is het alleen maar belangrijker geworden. Route-informatie stuurt je probleemloos door stadscentra en de zorg is echt geholpen met data-innovaties die routineus werk laten verdwijnen, zodat verplegend personeel meer aandacht aan patiënten kan besteden. Maar wegen die voordelen op tegen de nadelen? Henk Scholten, CEO van Sogelink en hoogleraar Ruimtelijke Informatica aan de Vrije Universiteit, deelt zijn visie.

Kopie van de echte wereld

Ik zie dagelijks hoe ook wij met onze locatiedata de wereld een beetje beter te maken. Hoe we bijvoorbeeld bezorgers helpen de meest optimale route te bepalen en hoe wij met onze locatiedata risico’s voor klanten in beeld brengen. We bouwen met al die big data digital twins: digitale replica’s van de echte wereld die steeds realistischer zijn. En waarmee dus steeds meer zichtbaar kan worden gemaakt. We brengen problemen in beeld en kunnen experimenteren met mogelijke oplossingen. Zo werken we dagelijks aan een slimmere samenleving.

Wie leest nu die disclaimers?

Maar natuurlijk sluit ook ik mijn ogen niet voor de schaduwkant. Data zijn big business. En dat brengt ook uitwassen met zich mee. Facebook en Google verzamelen oceanen aan gegevens over ons en ons gedrag. Als je nagaat waar je vooral Google voor nodig hebt, dan is het schrikken hoeveel informatie je dagelijks ‘overdraagt’ aan deze techgigant. Van Google Maps, tot zoekopdrachten, mail of Google Trips. Natuurlijk, ooit heb je Google en Facebook toestemming gegeven om jouw informatie te gebruiken. Min of meer, want wie leest nu die disclaimers?

Chinese puntensysteem

Het gevolg is niet alleen dat Facebook en Google flink verdienen aan onze data, maar ook dat de bedrijven die onze gegevens kopen, daar niet altijd netjes mee omgaan. Je kent ongetwijfeld het verhaal van Cambridge Analytica dat op basis van Facebook-profielen precies de triggers vond om honderdduizenden Amerikanen effectief te overtuigen op Trump te stemmen. In de VS zie je wat er gebeurt als bedrijven zich eigenaar mogen noemen van data van anderen. Daartegenover staat China, waar de overheid het voor het zeggen heeft op datagebied. Met als doel een ongeëvenaard toezicht en controle van zijn eigen burgers. Denk maar aan het puntensysteem dat de Chinese overheid heeft ingesteld om controle te houden over alle Chinezen. Hierbij geeft de overheid burgers plus- en minpunten voor hun gedrag en werkt ze ook samen met Alibaba.

Tijd voor een derde weg

Zowel het Amerikaanse als het Chinese model zijn in Europa niet wenselijk. We willen niet dat bedrijven zomaar alles met onze gegevens doen, maar zien ook niets in een big brother-overheid die alle touwtjes in handen houdt. Ik denk dat wij toe moeten naar een derde weg. Waarin de overheid de regels bepaalt, maar niet overheersend is. En de burger eigenaar blijft van zijn eigen gegevens.

Gezichten blurren

Bedrijven moeten vooral ook naar zichzelf kijken. Dat doen wij. Als grootverbruiker van data gaan we heel bewust om met alle gegevens die we hebben. Toegegeven: de meeste gegevens die we gebruiken, zijn niet privacygevoelig of in verband te brengen met echte personen. Veel data zijn zo versleuteld dat je er geen echte mensen in kunt herkennen. We anonimiseren mogelijk gevoelige informatie en blurren eventuele gezichten, bijvoorbeeld. Toch gaan we er zo zorgvuldig mogelijk mee om, omdat we weten dat je door bepaalde data te combineren toch allerlei kennis kunt opdoen. Misschien is dat niet eens bewust, maar dat maakt het niet minder onwenselijk.

Gevallen van leven of dood

We doen het ook door goede afspraken met klanten te maken. En door die strikt na te leven. Eén daarvan is bijvoorbeeld dat we data in principe nóóit aan andere partijen dan de klanten verstrekken. Ik zeg bewust ‘in principe’, want er zijn altijd extreme uitzonderingen. Letterlijk gevallen van leven of dood. Enkele jaren geleden werden we bijvoorbeeld benaderd door de politie. Er was een meisje vermist en zij hadden gehoord dat wij over de locatiedata beschikten om haar te traceren. Dat leverde toch discussie op. Want het was nooit de bedoeling hier de data voor te gebruiken. En begaven we ons nu niet op een hellend vlak? Uiteindelijk besloten we de toepassing hier toch voor deze ene keer voor in te zetten. Het meisje werd er heelhuids mee teruggevonden. Dit is dus de kracht van data. En daar zijn wij ons erg van bewust. Iedere dag weer.

Meer weten?

Heb je nog vragen of opmerkingen?
Klik op onderstaande knop om contact met ons op te nemen.

Neem contact op